 |
Ο Ερμής είναι ο αγγελιοφόρος των θεών και ο μεσάζοντας ανάμεσα στον Δία και τους ανθρώπους. Προστάτης των γραμμάτων και των τεχνών
(Λόγιος Ερμής), και του εμπορίου (Κερδώος Ερμής). Συμβολίζει τη μέριμνα για κάθε δραστηριότητα του ανθρώπινου πνεύματος. Συγχρόνως ήταν ο Ψυχοπομπός Ερμής, αυτός που μετέφερε τις ψυχές των θνητών στον άλλο κόσμο. Το ρήμα «ερμηνεύω» προέρχεται από τον Ερμή και σχετίζεται με τη δύναμη του λόγου και την ασάφεια των μηνυμάτων και αγγελιών, που χρειάζονται την δική μας ερμηνεία για να τα κατανοήσουμε σε βάθος.
(Λόγιος Ερμής), και του εμπορίου (Κερδώος Ερμής). Συμβολίζει τη μέριμνα για κάθε δραστηριότητα του ανθρώπινου πνεύματος. Συγχρόνως ήταν ο Ψυχοπομπός Ερμής, αυτός που μετέφερε τις ψυχές των θνητών στον άλλο κόσμο. Το ρήμα «ερμηνεύω» προέρχεται από τον Ερμή και σχετίζεται με τη δύναμη του λόγου και την ασάφεια των μηνυμάτων και αγγελιών, που χρειάζονται την δική μας ερμηνεία για να τα κατανοήσουμε σε βάθος.
Η θεά Ίριδα ήταν φτερωτή και ορμητική σαν θύελλα, γνωστή ως πιστή και γοργοπόδαρη αγγελιοφόρος των θεών. Είναι η θηλυκή έκφραση του Λόγου, η αρσενική έκφραση του λόγου (δηλαδή η πεζή, δυναμική έκφραση του λόγου) ανήκει στον θεό Ερμή.
Στην τέχνη των αρχαίων παριστάνεται ντυμένη με χρυσά φτερά, ευρύχωρο χιτώνα, χρυσά πέδιλα, και κρατώντας στο χέρι κηρύκειο, όπως ο Ερμής, και σε μερικές περιπτώσεις, υδρία. Η απεικόνιση των Αρχαγγέλων του χριστιανισμού προέρχεται επακριβώς από την απεικόνιση της Ίριδος.
H Ίρις είχε πολλά επίθετα, όπως για παράδειγμα: πόδας ὠκέα – ποδήνεμος ὠκέα και Θαυμαντιάς ή Θαύμαντος (Θυγατέρα του Θαύμαντος, θαυματουργή). Στην Οδύσσεια η Ίριδα αποκαλείται «ἄγγελος ὠκύς» (Οδύσσεια, π 468 – μ 374).
Τα επίθετα «χρυσόπτερυγος» «χρυσεόταρσος» που αποδίδονται στις Μούσες, σύμφωνα με τους ορφικούς ύμνους αποδίδονται και στην Ίριδα από τους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς.
Τα επίθετα «χρυσόπτερυγος» «χρυσεόταρσος» που αποδίδονται στις Μούσες, σύμφωνα με τους ορφικούς ύμνους αποδίδονται και στην Ίριδα από τους αρχαίους Έλληνες συγγραφείς.
Μετέφερε τα μηνύματά του Δία και της Ήρας και μεσολαβούσε είτε σε άλλους θεούς, είτε στους ανθρώπους.
Βασικό της καθήκον ήταν να συμβάλλει στην απονομή δικαιοσύνης και συχνά αναλάμβανε και η ίδια πρωτοβουλία. Στην Ιλιάδα τη βλέπουμε να ορμά και να βγάζει από τη μάχη την Αφροδίτη, που είχε πληγωθεί και να πείθει τον Αχιλλέα να ξαναμπεί στη μάχη, μόλις σκοτώνεται ο φίλος του Πάτροκλος..
Βασικό της καθήκον ήταν να συμβάλλει στην απονομή δικαιοσύνης και συχνά αναλάμβανε και η ίδια πρωτοβουλία. Στην Ιλιάδα τη βλέπουμε να ορμά και να βγάζει από τη μάχη την Αφροδίτη, που είχε πληγωθεί και να πείθει τον Αχιλλέα να ξαναμπεί στη μάχη, μόλις σκοτώνεται ο φίλος του Πάτροκλος..
Η Ίριδα ήταν η προσωποποίηση του ουράνιου τόξου που μοιάζει να συνδέει τη Γη με τον Ουρανό, τον αέρα με τη θάλασσα όπως και η Ίριδα ως μαντατοφόρος κινείται μεταξύ θεών και ανθρώπων, καθώς και μέχρι τα βάθη της θάλασσας και τον Κάτω Κόσμο, με την ταχύτητα του ανέμου. Είχε έτσι στενή σχέση με τη θεά Ήρα (Αήρ),τη θεά του αέρα και των καιρικών μεταβολών.
Συχνά προπορεύεται στις γαμήλιες τελετές του Ολύμπου και παραστέκει τη νύφη, όπως στους γάμους της Θέτιδας και του Πηλέα ή του Δία και της Ήρας.
Ως τόπος λατρείας της Ίριδας είναι γνωστός μόνο ένας στην αρχαιότητα, το νησί της Εκάτης, που βρισκόταν κοντά στη Δήλο.
Ως τόπος λατρείας της Ίριδας είναι γνωστός μόνο ένας στην αρχαιότητα, το νησί της Εκάτης, που βρισκόταν κοντά στη Δήλο.
Με την έλευση του χριστιανισμού ο Αρχάγγελος Γαβριήλ έχει αντικαταστήσει την Θεά Αγγελιαφόρο Ίριδα (επιπλέον το φυτό Κρίνος λέγεται και Ίρις, με εμφανή τον συσχετισμό) ενώ ο Μιχαήλ, που αποκαλείται και ψυχοπομπός, τον Αγγελιοφόρο Ερμή Ψυχοπομπό. Από τον συσχετισμό Ίρις - Ήρα - Άρης, του προστέθηκαν και χαρακτηριστικά του θεού Άρεως απεικονίζοντάς τον με πανοπλία και όπλα.
Η αναπαράσταση του Απόλλωνος (Φωτός) που σκοτώνει τον Πύθωνα αντικαταστάθηκε με τον Αρχ.Μιχαήλ (που αντιπροσωπεύει εξίσου το αρχέτυπο του Φωτός) σκοτώνοντας τον Δράκο.
Ο εορτασμός τους στις αρχές Νοεμβρίου συμπίπτει με τα Πομπαία ή Ερμαία, που τελούταν σε πολλά μέρη του ελλαδικού χώρου, προς τιμήν του θεού Ερμή. Κατά την εορτή αυτή γινόταν περιφορά του Κηρυκείου, το οποίο έδιωχνε τα κακοποιά στοιχεία της φύσης. Τα παιδιά και οι έφηβοι τελούσαν ιδιαίτερα αγωνίσματα με γυμνικούς αγώνες και λαμπαδηφορίες.
Έρευνα-Επιμέλεια: Γλυκερία Ξιφοκώστα